Czy też masz czasem wrażenie, że Twój samoyed jest zdolny do wszystkiego? Że jest trochę jak TEN znajomy z akademika u którego słowa „Nie zrobisz tego! Nie dasz rady” sprawiały, że przełaził z okna na balkon albo podpalał petardę w żeliwnym garnku? Ja też. Tylko za kolegą z akademika zwykle stało morze wypitego wcześniej alkoholu a za samoyedem pełni hartu ducha przodkowie. Czytając po raz pierwszy tłumaczenie Galumyan Lusine poniższego artykułu, wypełniła mnie duma z faktu, że psy tej wspaniałej rasy stały się udziałem mojego życia. Że mogę obcować z tak niesamowitymi stworzeniami.
Tak moi drodzy! Samoyed jest zdolny do wszystkiego a Wy, ich właściciele, bądźcie z tego dumni. Nie ograniczajcie ich za bardzo a może zainspirują Was tak jak inspirują od setek lat innych ludzi.
Mam nadzieję, że odnajdziecie przyjemności z czytania mojego wolnego tłumaczenia artykułu pt. „Samoyed jako pies pracujący cz. 2. Sporty zaprzęgowe i ciągnięcie ciężarów”.
Piękno samoyeda przewyższają jedynie jego wytrzymałość i stabilność psychiczna. To właśnie te cechy sprawiają, że samoyed jest idealnym psem zaprzęgowym. Być może nie zapewni on wielkich zwycięstw, na zawodach sportów zaprzęgowych, ale w realnie trudnych warunkach sprawdza się wyśmienicie. Świadczą o tym zapiski o samojedach biorących udział w wyprawach polarnych.
Samoyedy od pozostałych ras zaprzęgowych odróżnia kilka cech. Są większe ale też wolniejsze od Husky Syberyjskiego, są mniejsze od Alaskan Malamute ale też nie mogą dźwigać takich cieżarów jak one. Samoyedy są jednak dużo bardziej wytrzymałe na dłuższych dystansach niż Husky, jedzą też mniej niż Malamute ( a co za tym idzie, Maszer może wieźć mniej prowiantu). Dlatego też psy rasy samoyed, specjalizują się w przewożeniu średniej wielkości ładunków na średnich dystansach.
fot. 2 REX OF White Way urodzony w 1948
Przypuszczalnie, najbardziej legendarnym zaprzęgowym samoyedem był Rex (Rex of White Way), którego osobowość była inspiracją do powstanie wielu książek i stron internetowych. Podczas dostarczania poczty z Ashton w stanie Idaho do West Yellowstone Ranger Station (oddalonych od siebie o 102 kilometry) poganiacz (przyp. Maszer, osoba prowadząca psi zaprzęg) zgubił drogę podczas zamieci. Po licznych, bezowocnych próbach odnalezienia drogi w ośmiofuntowym śnieg (przyp. ok. 244cm), Lloyd zlecił powrót do domu Rexowi (liderowi zaprzęgu). Po kilku zakrętach i przystankach, Rex pewnie poprowadził zaprzęg przez Park Narodowy (przyp. Yellowstone), tylko od czasu do czasu przechylając głowę i wsłuchując się w otaczającą pustkę. Szczęśliwie ekipa Lloyda dotarła do Ashton ale, co ciekawe, nie z północy (jak zwykle) a z południa- nieznaną wcześniej trasą. Lloyd kilka razy próbował odtworzyć później tą drogę, aby wrócić do domu, ale było to niemożliwe. Próbując zrozumieć, co Rex wie, czego nie wiedzą ludzie, wziął psa na smycz i wyszedł na trasę, powtarzając komendę „DOM”. Rex pochylił się, nasłuchiwał drepcząc przez wciąż głęboki śnieg. Wreszcie Lloyd usłyszał brzęczenie i trzaski, hałas dochodzący z przewodów telefonicznych biegnących między drzewami, a nie ze zwykłych słupów telefonicznych. Lloyd był przekonany, że Rex kojarzy brzęczenie linii telefonicznych z ludźmi i śledząc ten dźwięk w mieście, utworzył „nowy” szlak. Ta historia w pełni ilustruje specyficzność i głębię umysłu Samoyedów.
W 1949 Rex i jego koleżanka z hodowl White Way zostali zwerbowani do udziału w akcji ratunkowej. Psy przewieziono do regionu High Sierra, gdzie samolot został zestrzelony podczas silnej burzy śnieżnej. Zaprzęg samoyedów, któremu przewodził Rex, doprowadził do odnalezienia samolotu i przetransportowania go do gąsienicowego jeepa.
Rex był potomkiem White Way of Kobe (syna importowanego z Anglii- White Fang of Kobe) i angielskiej suczki Herdsman's Faith.
fot. 3 White Way of Kobe (ojciec Rexa)
Tabliczka poświęcona Rexowi zawiera wpis:
1948 - zwycięzca biegów juniorów; lider zespołu; główny pies poczty zaprzęgowej w USA.
1949 - lider ekipy ratunkowej w katastrofie lotniczej w Truckee (Kalifornia); lider zwycięskiego zespołu wyścigowego Truckee; lider zespołu w zimowej akcji ratunkowej Ever Valley.
1950 - uczestnik parad Nevada Day i Homecoming Parade.
1951 - Lider zwycięskiej ekipy na wystawie w San Mateo i lider 25-osobowego zaprzęgu.
1952 Wezwany z wystawy psów Golden Gate Club, aby zabrać lekarzy do, pokrytego śniegiem, pociągu w górach Sierra.
1953 - Zwycięzca drużyny Targhee w wyścigu West Yellowstone; rekordzista świata w zawodach grupowych (waga ładunku 848 kg); członek zaprzęgu, który przewoził 600 funtów ładunku do naprawy nabrzeży jeziora Donner; aktor filmu „Sky Island”.
1956 Zwycięzca kilku zawodów w wyścigach Big Bear Valley.
1957 - zmarł w sierpniu.
Umiejętności pracy Samoyedów zademonstrowano w lutym 1948 roku w wyścigu American Dog Derby (Idaho). Sześć tysięcy widzów z trzydziestu trzech stanów dopingowało zespół pięciu niesamowitych białych psów. Lou Price skoczył ze spadochronu z samolotu nad linią startu. Sanie i zaprzęg Samoyedów zjechał z wysokości 1400 stóp (około 427m) i natychmiast rozpoczęły wyścig. Była to praktyczna demonstracja, że samoloty, zimą, mogą zrzucać zespoły ratownicze w odległych rejonach.
Rekordy wagi
W 1981 roku, w kategorii rekordów samojedów w ciągnięciu ciężarów pojawiła się nowa gwiazda: suka należąca do Caroli Harrigan-Rost, mieszkającej w Irvine w Pensylwanii. China czyli Alpine Glo Nuvak Chin Mana, przeciągnęła 516 kg, co jest absolutnym rekordem dla suk tej rasy. China w chwili gdy tego dokonała, sama ważyła zaledwie 22kg! W 1981 roku suczka ta, za swoje osiągnięcia w tej kategorii, została nagrodzona przez Working Samoyed Club i okrzyknięta Psem Zaprzęgowym Roku Trailbreaker. Chin'a była urodzonym liderem, wielu masherów marzyło o włączeniu jej do swoich zespołów. Zainspirowała swoją właścicielkę do napisania książki „Szkolenie Stalowych Psów – Moja Droga” i pracy w dziedzinie sportów zaprzęgowych.
Fot. 4 Rodzice zapisani w rodowodzie Chiny
W 1980 r. Chin'a wygrała zawody w kategorii wagowej 50 funtów (około 20kg) i zajęła 1 miejsce (rywalizując z 9 innymi rasami) w klasie 50-80 funtów (20-40kg). W sezonie 1980-1981 pociągnęła 132 kg w 11 sekund, 359 kg w 17 sekund, 191 kg w 4 sekundy i 381 kg w 17 sekund, w trzech różnych kategoriach wagowych w Ohio i Pensylwanii. Carol (właścicielka Chiny) zaznaczała, że są to głównie wrodzone predyspozycje jej suczki. Oczywiście ważną rolę odgrywają systematyczne treningi, które odbywają się wczesną jesienią i wczesną zimą. Chin'a ciągnęła sanki w weekendy, pokonując średnio 4-5 mil (6-8km). W ciągu tygodnia ona i Carol biegali razem na lokalnej, szkolnej bieżni, budując mięśnie i kondycję. Carol używała do treningu siłowego dziecięcych plastikowych sanek, którymi można jeździć po lodzie lub po śniegu. Były one zaprojektowane w taki sposób, aby można było dodawać elementy obciążeniowe, np. stare opony. Co bardzo ważne: Carol nigdy zmuszała Chiny do zadań, na które ta nie była gotowa fizycznie czy psychicznie.
Wszechstronność samoyedów determinuje potrzebę harmonijnego rozwoju ich naturalnych cech użytkowych, które ukształtowały się na przestrzeni wieków w surowych północnych warunkach. Lori i Terry Plumpin z Kolorado, zgodnie z tym postulatem, pracują ze swoimi Samoyedami w kilku obszarach jednocześnie: pasterstwo, zaprzęgi, wystawy, poszukiwania i ratownictwo oraz ciągnięcie ciężarów. Puffy Cloud of Golden, ważący mniej niż 29 kg, potrafił przeciągnąć ładunek, przekraczający dziesięciokrotnie jego wagę. Był jednym z zaledwie trzech psów, które trzy lata z rzędu wygrały zawody w podnoszeniu ciężarów w Kolorado. Specyfika zawodów w Kolorado polega na tym, że ciężarek trzeba ciągać w obie strony (najpierw w jedną stronę, potem w drugą), przerwa na odpoczynek trwa tylko 10 minut. Innym przykładem są samoyedy (wł. Merle i Caroline Mays z Kolorado) z powodzeniem uczestniczące zarówno w wyścigach, jak i w zawodach siłowych. Jeden z tych psów, w 1971 roku został absolutnym zwycięzcą zawodów w podnoszeniu ciężarów, ciągnąc ciężar 510 kg.
Ogólnie samoyedy pokazują całkiem przyzwoite wyniki. Kilka zespołów Samoyedów otrzymało punkty w rankingu ISDRA (International Sled Dog Racing Association) i z roku na rok rywalizacja o tytuł najlepszego zespołu OWS, staje się coraz bardziej aktywna. Drużyny Samoyedów rzadko zajmują ostatnie miejsca, ale też nieczęsto wygrywają.
Z reguły samojedy, w przeciwieństwie do wąskoprofilowych psów zaprzęgowych, są bardziej zorientowane na człowieka, mają też mniejsze problemy z dyscypliną,. Po raz pierwszy osobną klasę dla Samoyedów otwarto w 1983 roku na zawodach w Seattle. Samojedy są najskuteczniejsze na długich dystansach, ponieważ wymagają mniejszej szybkości i większej wytrzymałości. Zaprzęg 5 Samoyedów pokonuje w jednodniowym wyścigu średnio od 8 do 16 km.
Prawdziwy pies zaprzęgowy biegnie z głową i ogonem na wysokości lub poniżej grzbietu. Żaden pies, niezależnie od rasy, który biegnie z głową i ogonem do góry, nie „pracuje”. Wady budowy psa zaprzęgowego odgrywają rolę w jego pracy. Na przykład pies o krótkich ramionach ma mniej wydajny krok, a pies z wąską klatką piersiową- męczy się znacznie wcześniej. Łapy powinny mieć grube, miękkie poduszki, które amortyzują wstrząsy, a także zapobiegają zbijaniu się śniegu między palcami. Jednak każdy pies o odpowiednim nastawieniu i chęci do biegania może być dobrym psem zaprzęgowym. Podstawowym czynnikiem jest stosunek psa do swojego właściciela i poziom ich wzajemnego zrozumienia. Bądź cierpliwy i wyrozumiały podczas szkolenia swoich Samoyedów, a zostaniesz nagrodzony.
Artykuł jest wolnym tłumaczeniem rosyjskiego przekładu Galumyan Lusine, pochodzącego ze strony FB История породы самоед: https://www.facebook.com/samoyedhistory